II. Antiquarisch-historische Forschung

Das Verständnis der Frühen Neuzeit von Religion in den antiken Kulturen wurde auf der Basis von römischen, griechischen und auch jüdischen Altertümer gewonnen. Sammelwerke, Thesauren und Bibliographien zur Antike dokumentieren die unterschiedlichen Überlieferungsformen der antiken Schrift- und Sachkultur. Dabei gibt es zwischen den Büchern, die nördlich oder südlich der Alpen entstanden sind, einen wesentlichen Unterschied. Während die einen ganz auf die Schriftform setzen, greifen die anderen auf umfängliche Buchillustrationen zurück, um die Zusammenhänge des Kulturtransfers von der Antike bis in die Neuzeit zu veranschaulichen.

 

Vorschau der Exponate

II.1 Johannes Rosinus / Thomas Dempster (Hrsg.): Antiquitatum Romanarum corpus absolutissimum, Genf: Cartier, 1602
UB Heidelberg, C 645-1 RES
mehr

II.2 Johannes Georgius Graevius (Hrsg.): Thesaurus antiquitatum Romanarum, 12 Bde., Leiden / Utrecht: Petrus vander AA / François Halma, 1694–1699
UB Heidelberg, C 653 Folio RES
mehr

II.3 Jacobus Gronovius: Thesaurus Graecarum antiquitatum, 12 Bde., Leiden: Petrus vander AA, 1697–1702
UB Heidelberg, C 444 Folio RES
mehr

II.4 Blasius Ugolinus: Thesaurus antiquitatum sacrarum, 34 Bde., Venedig: Herthz, 1744–1769
UB Heidelberg, Q 508 Gross RES
mehr

II.5 Fortunato Scacchi: Thesaurus Antiquitatum Sacro-Prophanarum, Den Haag: Johannes Swart, 1725
UB Heidelberg, Q 507-2 Folio RES
mehr

II.6 Conrad Gesner: Bibliotheca universalis, 2 Bde., Zürich: Froschauer, 1545–1548
UB Heidelberg, H 27 Folio RES
mehr​​​​​​​

II.7 Johann Albert Fabricius / Paul Schaffshausen (Hrsg.): Bibliographia antiquaria sive introductio in notitiam scriptorum, qui antiquitates hebraicas, graecas, romanas et christianas scriptis illustraverunt, Hamburg: Bohn, 1760
UB Heidelberg, C 1 RES
mehr

II.8 Apollodorus : Bibliothēkē ē peri theōn/Apollodori Atheniensis Grammatici Bibliotheces, Sive de Deorum origine, [Heidelberg]: Commelinus, 1599
UB Heidelberg, D 2132 RES
mehr​​​​​​​

II.9 Giovanni Boccaccio: Peri genealogias deorum, Basel: Johannes Herwagen, 1532
UB Heidelberg, C 1176 Folio RES
mehr​​​​​​​

II.10 Albericus : De imaginibus deorum, [Florenz: Bartolomeo de Libri, um 1492]
UB Heidelberg, D 5779 oct. INC
mehr​​​​​​​

II.11 Lilio Gregorio Giraldi: De Deis gentium varia & multiplex historia, in qua simul de eorum imaginibus & cognominibus agitur, Basel: Johannes Oporinus, 1548
UB Heidelberg, C 140-1 Folio RES
mehr​​​​​​​

II.12 Johannes Herold: Heydenweldt und irer Götter anfängcklicher Ursprung, Basel: Heinrich Petri, 1554
UB Heidelberg, C 1588 Folio RES
mehr​​​​​​​

II.13 Natale Conti: Mythologiae sive explicationis fabularum libri decem, Genf: Gamonetus, 1602
UB Heidelberg, C 1184 RES
mehr​​​​​​​

II.14a Vincenzo Cartari: Les Images des Dieux Contenant leur Pourtraits, coustumes & ceremonies de la Religion des Payens, Lyon: Paul Frellon, 1624
Privatbesitz
mehr​​​​​​​

II.14b Vincenzo Cartari: Le Imagini de gli Dei delli Antichi, Padua: Tozzi, 1626
UB Heidelberg, C 5102 RES
mehr

II.14c Vincenzo Cartari: Neu-eröffneter Götzen-Tempel, Frankfurt: Ludwig Bourgeat, 1692
Privatbesitz
mehr

II.14d Vincenzo Cartari: Theatrum Ethnico Idololatricum Politico-Historicum Ethnicorum Idololatrias, simulacra, Templa, sacrificia & Deos, Moguntiae: Bourgeat, 1699
UB Heidelberg, C 1190 RES
mehr

II.15 Girolamo Aleandro: Antiquae tabulae marmoreae Solis effigie symbolisque exculptae accurata explicatio, Rom: Sébastien Cramoisy, 1617
Privatbesitz
mehr

II.16 Jean Jacques Boissard: Deorum fatidicorum synopsis historica / Beschreibung aller vornembsten Heydnischen Oraculorum, Frankfurt a.M.: Wächtler, 1654
UB Heidelberg, C 1752 RES
mehr

II.17 Burkhard Gotthelf Struve: Antiquitatum Romanarum syntagma, Jena: Johannes Bilckius, 1701
UB Heidelberg, C 654 RES
mehr

II.18 Guillaume DuChoul: Discours de la Religion des anciens Romains, Wesel: Hoogenhyse, 1672
UB Heidelberg, C 950 RES
mehr

II.19 Giovanni Battista Casali: De profanis et sacris veteribus ritibus, 3 Bde., Rom: A. Phaeus, 1644-1647: Bd. 1: De veteribus aegyptorum ritibus, 1644
UB Heidelberg, 96 C 1930 RES
mehr

II.20 Johannes Lomeier: Epimenides sive De veterum gentilium lustrationibus syntagma, Zutphen: Joan van der Spijck & Daniel Schutten, 1700
UB Heidelberg, C 272 RES
mehr

II.21 Lilio Gregorio Giraldi: De sepulchris & vario sepeliendi ritu, libellus, Basel: Isengrin, 1539
UB Heidelberg, B 1217 RES
mehr

II.22 Pierre Woeiriot: Pinax iconicus antiquorum ac variorum in sepulturis rituum, Lyon: Baldinus, 1556
Staats- und Stadtbibliothek Augsburg, Kst 2898
mehr

II.23 Jean Jacques Boissard: Romanae urbis topographia & antiquitates, 6 Bde., Frankfurt a.M.: Johann Feyerabend, 1597-1602
UB Heidelberg, C 3448 Folio RES
mehr

II.24 Francesco Perucci: Pompe funebri di tutte le nationi del mondo, Verona: Francesco Rossi, 1639
Privatbesitz
mehr

II.25 Pierre Muret: Cérémonies funèbres de toutes les nations, Paris: Michallet, 1679
Württembergische Landesbibliothek Stuttgart, Allg.G.oct.1580
mehr

II.26 Antonio Bosio / Giovanni Severano / Paolo Aringhi: Roma subterranea novissima, 2 Bde., Paris: Frédéric Leonard, 1659
Privatbesitz
mehr

II.27 Christian von Nettelbladt: Theses De Variis Mortuos Sepeliendi Modis Apud Sviones Et Urnis Sepulcralibus In Pomerania Svetica Anno MDCCXXVII. Inventis, Rostock: Jacob Adler, [1727]
UB Heidelberg, B 3927 RES
mehr

II.28 Athanasius Kircher: Sphinx mystagoga, sive diatribe hieroglyphica, Amsterdam: Jansson & Waesberge, 1676
UB Heidelberg, C 2850 C Folio RES
mehr

II.29 Antonio Francesco Gori: Museum Etruscum Exhibens Insignia Veterum Etruscorum Monumenta, 3 Bde., Florenz: Albizinius, 1737-1743
UB Heidelberg, C 3363 Folio RES
mehr

II.30 Pietro Santi Bartoli / Giovanni Pietro Bellori: Le Pitture antiche del sepolcro de Nasonii nella Via Flaminia, Rom: Bussotti, 1680
UB Heidelberg, C 5976-8 Folio RES
mehr

II.31 Fortunio Liceti: De Lucernis antiquorum reconditis, Padua: Francesco Bolzetta, 1653
UB Heidelberg, C 5778-2 Folio RES
mehr

II.32 Giovanni Pierio Valeriano: Hieroglyphica ex sacris Aegyptiorum literis, Florenz: [Lorenzo Torrentino], 1556
UB Heidelberg, C 2844 A Folio RES
mehr

II.33 Lorenzo Pignoria: Characteres Aegyptici, hoc est Sacrorum, quibus Aegyptii utuntur, simulachrorum accurata delineatio et explication, Frankfurt a.M.: Theodor de Bry d.Ä. (Erben), 1608
UB Heidelberg, 82 A 5302 RES
mehr

II.34 Athanasius Kircher: Oedipus Aegyptiacus, hoc est universalis hieroglyphicae veterum doctrinae temporum iniuria abolitae instauratio, Rom: Vitale Mascardi, Bd.1, 1652
UB Heidelberg, C 2850 A Folio RES
mehr

II.35 Andreas Althamer / Cornelius Tacitus: De moribus et populis Germanorum, [Nürnberg]: Aich, 1529
UB Heidelberg, D 6447 RES
mehr

II.36 Philipp Clüver: Germania antiqua, Leiden: Elzevier, 1616
UB Heidelberg, A 1921 A Folio RES
mehr

II.37 Elias Schedius: De Diis Germanis Sive Veteri Germanorum, Gallorum, Britannorum, Vandalorum Religione Syngrammata Quatuor, Halle: Ernst Gottlob Krug, 1728
UB Heidelberg, C 1856 B RES
mehr

II.38 Johann Alexander Döderlein: Antiquitates gentilismi Nordgauiensis, Regensburg: Seiffart, 1734
UB Heidelberg, Q 4714 RES
mehr

II.39 Mathias Fuhrmann: Alt- und Neues Oesterreich, Oder Compendieuse Universal-Historie Von dem alt- und neuen, geistlich und weltlichen Zustand dieses Lands, Bd. 4: Oesterreichisches Heydenthum, oder Völcker-Beschreibung der alten Zeiten vor und unter den Römern […], Wien: Heyinger, 1737
UB Heidelberg, B 6526 A RES
mehr

II.40 David Franck: Alt- und neues Mecklenburg, Bd.1: Von Mecklenburgs Heydenthum und dessen noch übrigen Spuren, Güstrow / Leipzig: Fritze, 1753
UB Heidelberg, B 5400-2 RES
mehr

II.41 Johannes Braun: Bigdê kohanîm. Id Est Vestitus Sacerdotum Hebraeorum, 2 Bde., Amsterdam: Abraham van Someren, 1697-1698
UB Heidelberg, Q 752-6 B RES
mehr

II.42 Campegius Vitringa: De synagoga vetere, Franeker: Gyzelaar, 1696
UB Heidelberg, Q 764-4 RES
mehr

II.43 Johann Lund: Die alten jüdischen Heiligthümer, Gottesdienste und Gewohnheiten für Augen gestellet, in einer ausführlichen Beschreibung des gantzen Levitischen Priesterthums, und fünff unterschiedenen Büchern, Hamburg: Christian Wilhelm Brand, 1738
Privatbesitz
mehr

II.44 Nicolaus de Lyra: Postilla [litteralis] super totam Bibliam. Mit Expositiones prologorum von Guilelmus Brito, Additiones ad Postillam Nicolai de Lyra von Paulus Burgensis und Replicae contra Burgensem von Matthias Doering, Straßburg: Drucker des Henricus Ariminensis (Georg Reyser), nicht nach 14. April 1477
UB Heidelberg, Q 569-1 D fol. INC
mehr

II.45 Planetenbuch, dt., Basel, um 1430, Papier
UB Heidelberg, Cod. Pal. germ. 438
mehr

II.46 Astronomisch-astrologische Sammelhandschrift („Geomantie“), Nürnberg, 1552-1557, Pergament
UB Heidelberg, Cod. Pal. germ. 833
mehr

II. Antiquarisch-historische Forschung